Identyfikacja potencjałów optymalizacyjnych przez analizę marnotrawstw w perspektywie zrównoważonego wykorzystania zasobów
- Paulina Golińska-Dawson, Monika Kosacka, Karolina Werner-Lewandowska
- Kategoria: Logistyka
W otoczeniu pełnym turbulentnych zmian, przedsiębiorstwa aby osiągnąć sukces rynkowy wykorzystują nadarzające się okazje oraz unikają powstających zagrożeń, jednocześnie wprowadzając zmiany wewnątrz organizacji (eliminują słabości i rozwijają mocne strony). Drogę do osiągnięcia sukcesu należy rozpocząć od identyfikacji słabości celem ich eliminacji. Warto podejmować się takich działań, na które ma się wpływ, w związku z czym warto doskonalić realizację procesów wewnętrznych, gdyż istnieje szansa wprowadzenia rzeczywistych zmian ukierunkowanych na poprawę, co warunkuje sukces. Podejmowanie działań zorientowanych na zmianę otoczenia może okazać się trudne do realizacji, nieskuteczne, albo przynieść niemiarodajne skutki. W związku z powyższym warto przyjąć podejście “do wewnątrz organizacji”.
W niniejszym artykule platformą do poszukiwania poprawy efektywności przedsiębiorstw stała się koncepcja lean management, odniesiona do zrównoważonego wykorzystania zasobów. W każdym przedsiębiorstwie można zidentyfikować pewne straty spośród sklasyfikowanych typów marnotrawstw. Straty rozpatrzono w kontekście zrównoważonego wykorzystania zasobów. W rezultacie analizy przyczynowo – skutkowej opracowano katalog potencjalnych usprawnień stanowiących odpowiedź na konkretne typy marnotrawstw. Prezentacja idei doskonalenia procesów poprzez identyfikację i eliminację strat z uwzględnieniem idei zrównoważonego wykorzystania zasobów stanowi podstawowy cel artykułu.
W literaturze z zakresu zarządzania identyfikowane są dwa kluczowe sposoby doskonalenia procesów:
- radykalne, skutkujące przebudową lub rekonstrukcją procesów w organizacji,
- ciągłe, polegające na wprowadzaniu zmian krok po kroku, dzięki czemu poprawa procesów następuje stopniowo.
W przypadku radyklanych sposobów usprawniania procesów zazwyczaj projektowane są one od nowa. Do metod przeprojektowywania procesów organizacji zalicza się opracowany przez M. Hammer’a i J. Champy’ego - Business Process Reengineering (BPR). Celem tej metody jest gruntowna zmiana procesów o kluczowym znaczeniu dla przedsiębiorstwa, tak by zapewnić konkurencyjność kosztową, czasową i jakościową. W metodzie ciągłego doskonalenia wzrost efektywności osiągany jest przez stopniowe, nieprzerwane działania ukierunkowane na poprawę. Koncepcją polegającą na ciągłym doskonaleniu jest Lean Management.
Pierwsza wzmianka z nazwą Lean pojawiła się w latach 90 - tych, gdzie porównano parametry nakładów i wyników w przedsiębiorstwach japońskich, amerykańskich i europejskich w kontekście produkcji. Za lidera uznano japońską firmę Toyota Motor Production z systemem Toyota Production System. System wytwórczy Toyoty został uznany za pierwszy odchudzony system wytwórczy i nazwano go Lean Manufacturing. Sukces Toyoty pokazał że koncepcja Lean przynosi korzyści i jest godna uwagi i wdrożenia.
Kluczowe w koncepcji Lean Management jest słowo „lean”. W języku polskim oznacza: szczupły, odchudzony. W odniesieniu do systemów zarządzania/produkcyjnych określenie „lean” oznacza „wyszczuplenie”, „odchudzenie” systemu zarządzania /produkcji pod względem zasad postępowania/ niezbędnych zasobów (materiały, zapasy wyrobów gotowych i produkcji w toku, powierzchnia np. hali produkcyjnej, magazynu). Wg klasycznej koncepcji Womack’a i Jones’a określenie szczupły oznacza mniejsze zużycie zasobów przez proces wytwarzania – połowę ludzkiego wysiłku, połowę przestrzeni (na hali produkcyjnej, w magazynie), połowę inwestycji w narzędzia, połowę czasu potrzebnego do zaprojektowania nowych produktów i usług. Co więcej wymagany poziom zapasów jest co najmniej o połowę niższy, a to wszystko sprzyja mniejszej liczbie błędów. Oznacza to oszczędności, które pozwalają wyprzedzić konkurencję. Johansson oraz Sundin zwracają uwagę na to, że koncepcja lean jest obecna zarówno w świecie nauki jak i praktyki przemysłowej, przy czym brak jednoznacznej interpretacji.
W wielu opracowaniach koncepcja Lean przedstawiana jest jako ta, która zapewnia efektywne wykorzystanie zasobów poprzez eliminację strat. Lean jest drogą do osiągnięcia poziomu perfekcyjnej organizacji poprzez stopniową i nieustającą, eliminację marnotrawstwa (strat) we wszystkich aspektach działalności oraz integrację działań wokół strumienia tworzącego wartość dla klienta. Założono, że każdy proces realizowany w przedsiębiorstwie będzie osiągał wyższy „poziom zrównoważenia”, wraz ze wzrostem efektywności pod względem zużycia zasobów. Przeszkodą dla wzrostu efektywności, a więc i realizacji rozwoju trwałego, są straty. Zidentyfikowane straty stanowią potencjał do usprawnień.
Artykuł zawiera 23500 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka