EMAS jako narzędzie implementacji zrównoważonej produkcji
- Magdalena K. Wyrwicka, Dorota Jaźwińska
- Kategoria: Logistyka
Postęp cywilizacyjny jest oczekiwanym rezultatem działań ludzkich. To dzięki twórczym zdolnościom człowieka powstają innowacyjne produkty i rozwiązania w różnych dziedzinach życia. Rozwój jest rozumiany jako zmiana jakościowa, której celem jest doskonalenie prowadzenia działalności i produktów z nią związanych. W procesach (podstawowych) wraz z oczekiwanymi produktami "powstają" niechciane emisje, które przy nieodpowiednim zagospodarowaniu mogą powodować niekorzystne zmiany w środowisku. Poszukując rozwiązań tego problemu wdraża się różne koncepcje, które zapobiegają nadmiernemu zanieczyszczeniu lub degradacji środowiska.
Uwagę skupia się nie tylko na wydajności podejmowanych działań, ale także na odpowiedzialności społecznej za produkt i prowadzoną działalność gospodarczą - np. na możliwości stosowania bezemisyjnych technologii wytwarzania i rozwiązaniach ergonomicznych. Opracowując systemy produkcyjne korzysta się z tzw. dokumentów referencyjnych (BREF), które zawierają informacje na temat najlepszych dostępnych technologii i technik wytwarzania (BAT). Zapobieganie u źródła jest jednym z kluczowych postulatów unijnego standardu zarządzania środowiskowego zwanego w skrócie EMAS. Jest to spojrzenie na emisje nie od strony efektów procesu produkcji, ale od początkowego stadium wytwarzania.
Celem opracowania jest przedstawienie systemu ekozarządzania i audytu (EMAS), którego wdrożenie powinno pomóc, w szczególności przedsiębiorstwom produkcyjnym, m.in. w kontrolowaniu wpływu na środowisko, minimalizacji/likwidacji szkodliwych emisji, obniżaniu kosztów prowadzonej działalności oraz eliminacji marnotrawstwa. Artykuł opisuje EMAS jako narzędzie implementacji zasad zrównoważonej produkcji z uwzględnieniem stosowanych koncepcji produkcji.
Wytwarzanie dóbr
Systemy produkcyjne
"System produkcyjny jest celowo zaprojektowanym i zorganizowanym układem, w którym na wejściu występują: materia, energia i informacja, służącym do wytwarzania określonych produktów dla zaspokojenia potrzeb konsumentów (odbiorców produktów)". Elementy te są ze sobą powiązane i przekształcane w wartość dodaną dla odbiorcy oprócz niepożądanej emisji np. odpadów, które nie mogą być ponownie przetworzone lub wykorzystane (rys. 1).
Rys. 1. Przedsiębiorstwo jako system. Źródło: opracowanie własne.
Model amerykańsko-europejski i japoński, to podejścia do produkcji, które nadają kierunek rozwiązaniom w zakresie działalności wytwórczej. Ujmując syntetycznie - rozwiązania te biorą pod uwagę czas wytwarzania, eliminację marnotrawstwa zasobów, koszty wytwarzania, nadprodukcję związaną z wykorzystaniem surowców i mediów oraz niepożądaną emisję jako efekt uboczny produkcji. Tak tworzone są systemy zarządzania środowiskowego - SZŚ. Do takich koncepcji należy Lean Production (szczupła produkcja), Agile Production (zwinna produkcja), czy Quick Response (szybka reakcja). Wymienione koncepcje koncentrują się na produkowaniu określonej partii wyrobów (potrzebnej/oczekiwanej przez klientów w danym czasie).
Termin Lean Production pojawił się w efekcie reorganizacji zrealizowanej w latach 50. ubiegłego stulecia w Toyota Motor Group. Koncentrowano się na wytwarzaniu w linii, pracy grupowej, wydajnych maszynach, podziale procesów i korzystaniu z usług zewnętrznych (outsourcing). Realizacja szczupłego zarządzania, będącego konsekwencją Lean Production opiera się na:
(1) długofalowej filozofii prooszczędnościowej - decyzje dotyczące zarządzania;
(2) procesie - generowaniu wartości dla klienta, standaryzacji pracy;
(3) ludziach i partnerach - wspierający filozofię liderzy, sprawdzone, rozwojowe zespoły, rzetelni dostawcy;
(4) rozwiązywaniu problemów - rozumieniu sytuacji, ciągłej poprawie efektów, uczeniu się.
Modyfikacją japońskiego systemu produkcyjnego (Toyoty) nazywanej "zero zapasów" jest metoda Just-in-Time – dokładnie na czas. Z kolei Agile Production charakteryzuje się produkcją jednostkową, pracą indywidualną kompetentnych pracowników, udziale odbiorcy w projektowaniu produktów, elastycznej (uniwersalnej) automatyzacji. Quick Response Manufacturing (QRM) jest związane z szybką reakcją na zapotrzebowanie. Celem QRM jest skrócenie czasu wykonywania zadań na każdym etapie produkcji i czynności administracyjnych.
Artykuł zawiera 21240 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka