Jak minimalizować koszty utrzymania zapasów

Wielkość zapasów składowanych w kraju ustalono dla dwóch grup przedsiębiorstw: dla handlu hurtowego i komisowego oraz dla przedsiębiorstw produkcyjnych. W ustaleniach tych nie uwzględniono zapasów zgromadzonych w handlu pojazdami mechanicznymi, motocyklami oraz w przedsiębiorstwach produkcyjnych zatrudniających poniżej 50 pracowników. Uwzględniając zaznaczone ograniczenia krajowe, zapasy w 2000 r. wynosiły 58 805 519 tys. zł., a w rok później - 59 020 224 tys. zł. Można zatem założyć, że przytoczone konkretne wartości są co najmniej o ok. 10% zaniżone, gdyż nie brano pod uwagę małych przedsiębiorstw. Szczegółowe wartości zapasów w polskich przedsiębiorstwach handlowych i produkcyjnych demonstruje się w tab. 1 i 2. Analizując przytoczone dane wartościowe zauważa się, że najniższy poziom zapasów na przestrzeni lat 2000-2001 w obu sektorach wystąpił w pierwszym kwartale roku 2000, a następnie wartość zapasów przy niewielkich wahaniach cechowała się tendencją wzrostową (rys. 1 i 2). Z kolei obserwując rotację zapasów w dniach (rys. 3) można stwierdzić, że w obu sektorach występuje podobna tendencja; najdłuższa rotacja w dniach ma miejsce w pierwszym kwartale każdego z badanych lat, a następnie zostaje przyspieszona. W latach badanych rotacja zapasów utrzymywała się na tym samym poziomie. Również na niezmienionym poziomie utrzymywała się różnica w dniach pomiędzy rotacją zapasów w przedsiębiorstwach handlowych i produkcyjnych. Zapasy w przedsiębiorstwach handlowych rotowały przeciętnie o 20 dni szybciej, aniżeli zapasy w przedsiębiorstwach produkcyjnych.

Sumując, można stwierdzić, że zarejestrowany obraz kształtowania się zapasów w kraju jest w zasadzie niekorzystny, gdyż w latach obserwowanych nie ulegały one obniżce. Sytuacja ta mogłaby być uzasadniona wzrostem sprzedaży w analogicznym czasie. Aby powyższe sprawdzić, dokonano pomiaru i obliczono stosunek utrzymywanego zapasu do wielkości sprzedaży wartościowo (rys. 4). Uzyskane wyniki 12% w roku 2000 i 12% w roku 2001 dla przedsiębiorstw produkcyjnych oraz 7,9% w roku 2001 i 8,1% w roku 2002 dla przedsiębiorstw handlowych wskazują, że wielkość zapasów w kraju nie ma tendencji malejącej, a więc problem działań na rzecz obniżki kosztów ich utrzymywania ma duże znaczenie dla właścicieli tych zapasów.