Zaloguj się

Zarządzanie przepływem materiałów na potrzeby wtórnego wytwarzania (remanufacturing)

  •  Golińska Paulina
  • Kategoria: Logistyka

Wtórne zagospodarowanie materiałów i części
Od ponad dekady zaobserwować można "zielony trend" w produkcji i logistyce. Polityka Unii Europejskiej z zakresie promowania zrównoważonego rozwoju powoduje, że z roku na rok ustawodawstwo z zakresu ochrony środowiska staje się coraz bardziej restrykcyjne. Zjawisko to wymusza na wielu branżach zmianę tradycyjnego podejścia do procesów produkcyjnych na bardziej proekologiczne. Obowiązująca w wybranych branżach państw członkowskich UE tak zwana polityka poszerzonej odpowiedzialności producenta (EPR - Extended Producer Responsibility), spowodowała konieczność rekonfiguracji tradycyjnych łańcuchów dostaw. Nastąpiło ich poszerzenie o procesy związane z fazą posprzedażową, w szczególności procesy zagospodarowania zużytych przez klientów produktów (na przykład sprzęt AGD, sprzęt komputerowy, samochody).

Na rysunku 1 przedstawiono koncepcję poszerzonego łańcucha dostaw, w którym mamy do czynienia z tak zwaną zamkniętą pętlą przepływów materiałowych. Na rysunku 1 zaznaczono przepływy materiałowe strzałkami. Przepływ strumienia materiałów od źródeł zaopatrzenia do konsumenta nazywany bywa często przepływem pierwotnym i obejmuje wszelkie czynności związane z zakupem materiałów, ich transportem i składowaniem oraz czynności związane z tworzeniem wartości dodanej w procesie transformacji surowców/komponentów w wyrób finalny. Ostatnim ogniwem jest szeroko rozumiana dystrybucja, obejmująca wszelkie czynności związane z dostarczeniem produktu do odbiorcy finalnego, w tym transport, przechowywanie, pakowanie i sprzedaż. W przypadku domykania pętli przepływów materiałowych w łańcuchu dostaw dystrybucja może zostać opcjonalnie poszerzona o czynności związane ze zbiórką zużytych przez klientów produktów i materiałów eksploatacyjnych (na przykład tonerów do drukarek).

Procesy wtórne w łańcuchu dostaw wiążą się z realizacją zbiórki zużytych wyrobów i surowców w ramach logistyki zwrotnej oraz ich wtórnym zagospodarowaniem (remanufacturing lub recykling). Procesy te rozpoczynają się wraz z dostarczeniem zużytych produktów i materiałów do miejsca ich dalszego zagospodarowania. Kolejnym niezbędnym etapem jest inspekcja w celu weryfikacji stanu technicznego zgromadzonych produktów. W jej wyniku następuje separacja strumieni materiałów na te, które mogą zostać ponownie zagospodarowane, i te, które powinny zostać składowane na wysypisku.
Wtórne przetwarzanie przyjmuje różne formy, w zależności od specyfiki zużytych produktów i materiałów. W przypadku wyrobów złożonych o dużej wartości rezydualnej zasadne jest ich przetworzenie w procesie remanufacturingu (nazywanego również fabryczną regeneracją), z zachowaniem dotychczasowej podstawowej funkcjonalności. Remanufacturing oznacza takie wtórne zagospodarowanie, które pozwala na pełną odbudowę pierwotnej wartości użytkowej produktu, a często również jej podniesienie (ang. upgrade), poprzez wymianę zużytych elementów na części i podzespoły o podwyższonych parametrach technicznych. Typowy proces remanufacturingu składa się następujących etapów:

  • demontażu poszczególnych elementów (ang. dissassembly)
  • kontroli stanu technicznego poszczególnych komponentów
  • identyfikacji elementów, które wymagają zastąpienia
  • oczyszczenia wszystkich elementów
  • uzupełnienia brakujących elementów
  • powtórnego montażu
  • instalacji oprogramowania (sterowników) / regulację parametrów technicznych
  • kontrolę.

Remanufacturing pozwala zaoszczędzić 50% - 75% kosztów produkcji w porównaniu z wytworzeniem nowego produktu z surowców naturalnych. Wynika to z przechwytywania końcowej wartości dodanej w formie materiałów, energii i pracy. Jest bardziej zaawansowaną formą, niż ponowne przetwarzanie, ale jego stosowanie nie zawsze jest opłacalne. Lund określił kryteria zyskownego remanufacturingu, między innymi jako:

  • produkt jest dobrem trwałym
  • produkt występuje w wielu konfiguracjach, jednak składa się z zestandaryzowanych części
  • koszt zbiórki produktu jest niski z porównaniu z jego wartością rezydualną
  • technologia jest stabilna
  • klienci są informowani o dostępności na rynku produktów powtórnie przetworzonych.

W przypadku, gdy największa wartość rezydualna jest zawarta w podstawowym surowcu, zasadne staje się jego przetworzenie w ramach recyklingu (na przykład wyroby papierowe, aluminium). W przypadku, gdy powtórnie przetworzone części lub surowce zostają włączone do produkcji nowych produktów, mogą się one stać opłacalną alternatywą dla dotychczasowej bazy surowcowej. Stąd coraz częściej w literaturze anglojęzycznej pojawia się określenie "re-supply", to jest wtórna baza zaopatrzeniowa. Efektywne wtórne przetwarzanie jest możliwe wtedy, gdy już na etapie projektowania produktu uwzględnia się jego późniejsze zagospodarowanie.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 4/2011.

Ostatnio zmieniany w poniedziałek, 30 kwiecień 2012 14:18
Zaloguj się by skomentować