Zaloguj się

Logiści w Bizancjum

Cesarstwo Bizantyjskie było spadkobiercą Cesarstwa Rzymskiego, które przez stulecia zespalało pod jedną władzą cały świat śródziemnomorski i wiele terytoriów do niego przyległych. Członkowie bizantyjskiej społeczności uważali swoje państwo za centrum świata, a Konstantynopol za następcę Rzymu. W Bizancjum zachowano rzymską organizację administracji. Stanowiska logistów występowały na różnych poziomach struktury organizacyjnej bizantyjskiej administracji. Logiści byli urzędnikami administracyjnymi, zarządzającymi działami administracji i jednostkami organizacyjnymi. Zajmowali się problematyką: finansową, podatkową, porządku i bezpieczeństwa, robót publicznych, prac budowlanych, dostaw i zaopatrzenia.

Logiści we władzach cesarstwa
Szeroką i głęboką renowację cesarstwa przeprowadził Leon III. Na czele administracji skarbowej sekretikoi postawił pierwszego ministra z tytułem sakellarios, któremu podlegali czterej logotheci:

  • logothete ton dromon - minister komunikacji i zarazem minister spraw zagranicznych
  • logothete ton genikon - generalny poborca podatków
  • logothete ton stratiotikon - generalny skarbnik armii
  • logothete ton agelon - zarządca dóbr cesarskich.

Część z tych urzędów funkcjonowała wcześniej. Jednak Leon III stworzył, jako logiczną całość, nowy doskonały system władzy o przejrzystym układzie i dokładnie rozgraniczonych kompetencjach. Urząd logothety dawał kontrolę nad jedną z dziedzin administracji, lecz waga ich, podobnie jak tytułów, zmieniała się w czasie; na przykład logothete ton genikon to także naczelny urzędnik finansowy zarządzający publicznym skarbcem lub logistes ton foron - cesarski komisarz i inspektor podatkowy.
Władze administracyjne bardzo wcześnie podejmowały starania mające na celu integrowanie miast i związanych z nimi obszarów, jak i regionów słabiej zurbanizowanych, w całości bardziej zorganizowane - prowincje. Urzędnicy podatkowi przekazywali raporty z prowincji do Konstantynopola. Raporty i odpowiedzi na nie, na przykład cesarza Aleksego I, ukazujące jak przeliczano podatki w prowincjach po wprowadzeniu nowego pieniądza, zawiera traktat na temat podatków Logarike.

Logiści w miastach
W IV w. po Chr., w miastach pojawiają się urzędy magistrackie charakterystyczne dla epoki bizantyjskiej, to jest exactor civitatis zajmujący się podatkami (spadkobierca strategosa - reprezentanta cesarza) oraz curator civitatis (logistes) sprawujący nadzór między innymi nad sprawami finansowymi, porządkiem i bezpieczeństwem w mieście, pracami budowlanymi, robotami publicznymi, zaopatrzeniem w żywność. Strategos przyswajając nowy tytuł utracił wiele ze swojej władzy na rzecz curatora.
W pierwszej połowie V w. po Chr., administrowaniem i utrzymaniem porządku na przykład w Konstantynopolu, podzielonym (podobnie jak Rzym) na 14 dzielnic (w mieście było 5 cesarskich i 9 książęcych pałaców, 8 publicznych i 153 prywatne łaźnie, 4 fora, 5 spichlerzy, 2 teatry oraz hipodrom, 322 ulice, 4 388 budynków mieszkalnych, 52 portyki, 20 publicznych i 120 prywatnych piekarń, 14 kościołów) pracowało, pod dowództwem prefekta, 13 curatores (każdy dla dzielnicy), 65 stróżów nocnych, 560 strażaków i in. Urząd prefekta musiał zatem zatrudniać około 1000 osób.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 3/2010.

 
Ostatnio zmieniany w wtorek, 13 marzec 2012 14:16
Zaloguj się by skomentować