Strategie kompletacji zamówień w nowoczesnych magazynach

Kluczowa rola strategii kompletacji

Kompletacja zamówień to serce każdego magazynu. Od tego, jak zorganizowany jest proces pobierania towarów, zależy tempo realizacji, dokładność wysyłek oraz efektywność pracy. Strategia kompletacji określa, w jaki sposób magazyn przechodzi od zamówienia do wysyłki - wpływa bezpośrednio na czas realizacji, koszty pracy, wykorzystanie powierzchni i poziom błędów. Dobrze dobrana metoda potrafi zredukować dystans pokonywany przez operatorów, usprawnić pracę całych zespołów i znacząco obniżyć koszty operacyjne. Nieoptymalna strategia często prowadzi do przeciążenia pracowników, błędów przy kompletacji i zatorów w strefach pakowania. W konsekwencji rosną reklamacje, a magazyn traci na wydajności. Dlatego analiza procesów i dopasowanie odpowiedniej metody kompletacji to dziś jeden z kluczowych elementów zarządzania logistyką.

Najpopularniejsze metody kompletacji

W nowoczesnych magazynach stosuje się kilka podstawowych metod kompletacji. Do najczęściej wykorzystywanych należą:

• Single order picking - kompletacja pojedynczych zamówień; operator pobiera produkty dla jednego zlecenia, co zapewnia wysoką dokładność, ale może być mniej efektywne przy dużej liczbie małych zamówień.
• Multi order picking - pobieranie wielu zamówień jednocześnie; pozwala skrócić czas przemieszczania się po magazynie i zwiększyć produktywność.
• Zone picking - podział magazynu na strefy, w których pracownicy kompletują tylko produkty przypisane do danej części magazynu; sprawdza się w dużych centrach logistycznych.
• Pick & pass - metoda łącząca strefy w procesie przekazywania zamówienia; produkty są kompletowane kolejno w różnych obszarach i przekazywane między nimi aż do pełnego skompletowania.
• Wave picking - kompletacja w tzw. falach, w których grupuje się zamówienia według priorytetów, tras wysyłek lub okien czasowych; ułatwia planowanie pracy i kontrolę obciążenia.
• Cluster picking - pracownik pobiera kilka zamówień naraz, np. na wózku z wieloma pojemnikami, co minimalizuje liczbę tras i zwiększa wydajność przy małych zamówieniach.

Każda z metod ma swoje zalety i ograniczenia. Single order picking sprawdza się w mniejszych magazynach obsługujących duże zamówienia B2B, natomiast multi order czy cluster picking są idealne dla e-commerce, gdzie dominują liczne, małe zamówienia. W dużych centrach dystrybucji lepiej działają metody oparte na strefach - zone lub pick & pass - skracające dystans i równoważące obciążenie pracowników. Z kolei wave picking pozwala precyzyjnie planować czas kompletacji w oparciu o okna wysyłkowe i priorytety. Oczywiście wybór właściwej strategii powinien być poprzedzony szczegółową analizą procesów i uwarunkowań danego magazynu - nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania, a skuteczność zależy od indywidualnego podejścia i specyfiki operacji”.
– mówi Janusz Pasternak, Starszy specjalista ds. wdrożeń z firmy EX7, producenta systemu XWMS.

Hybrydowe strategie i elastyczność WMS

Coraz częściej magazyny nie ograniczają się do jednej metody kompletacji. Stosują tzw. strategie hybrydowe, łączące różne podejścia w zależności od rodzaju asortymentu i strefy magazynu. W jednej strefie można stosować multi order picking, a w innej - single picking dla produktów o dużych gabarytach.

Hybrydy są dziś normą. Przykładowo, w jednej części magazynu można wykorzystać multi order picking dla szybko rotujących towarów, a w innej - single picking dla produktów wolno rotujących. Kluczem jest możliwość elastycznej konfiguracji strategii.
– wyjaśnia Janusz Pasternak.

W tym kontekście dużą rolę odgrywają systemy klasy WMS, które pozwalają zautomatyzować planowanie i realizację procesów. Rozwiązania takie jak XWMS umożliwiają m.in. konfigurację zasad wydań (FIFO, LIFO, FEFO), tworzenie map magazynu w 2D i 3D, wybór najlepszych ścieżek kompletacji oraz monitorowanie efektywności pracy. System potrafi automatycznie grupować zamówienia, optymalizować trasy oraz rejestrować wydajność pracowników, co pozwala na bieżąco doskonalić procesy.

Branże, które najwięcej zyskują

Największe korzyści z odpowiedniego dopasowania metody kompletacji osiągają branże, w których liczy się szybkość, dokładność i kontrola nad rotacją towarów - takie jak e-commerce, elektronika czy farmacja. W e-commerce kluczowa jest szybkość obsługi wielu niewielkich zamówień i minimalizacja błędów. W branży elektronicznej znaczenie ma wysoka precyzja i różnorodność asortymentu, wymagająca odpowiedniego planowania tras i grupowania zleceń. Z kolei w farmacji niezbędna jest ścisła kontrola partii, dat ważności i zachowanie zasad FIFO lub FEFO.

Zmiana strategii kompletacji może przynieść wymierne rezultaty już w krótkim czasie. Przykładem może być przejście w centrum e-commerce obsługującym wiele drobnych zamówień z metody single order picking na multi order lub cluster picking. W efekcie dystans pokonywany przez pracownika zmniejszył się o około 30%, a liczba kompletowanych linii na godzinę wzrosła o 40%. Takie usprawnienia bezpośrednio przekładają się na krótszy czas realizacji zamówień i niższe koszty operacyjne.
– dodaje Janusz Pasternak z EX7.

Technologia i automatyzacja w służbie kompletacji

Nowoczesne strategie kompletacji coraz częściej wspierane są przez technologię. Systemy voice picking, pick-to-light czy RFID znacząco zwiększają dokładność i tempo pracy, minimalizując ryzyko błędów ludzkich. Coraz popularniejsze są również rozwiązania oparte na robotach mobilnych i sztucznej inteligencji (AI). AI analizuje dane w czasie rzeczywistym, dobierając optymalną strategię kompletacji do aktualnego obciążenia magazynu. Dzięki temu możliwe jest np. automatyczne przełączanie między single a multi order pickingiem w zależności od priorytetów zleceń.

Strategia kompletacji nie jest procesem jednorazowym. Powinna być stale monitorowana i aktualizowana na podstawie danych z raportów KPI generowanych przez WMS. Warto ją przeglądać operacyjnie co kwartał i strategicznie co 6-12 miesięcy, analizując m.in. rotację towarów, zmiany w asortymencie czy sezonowość sprzedaży. „Tylko w ten sposób można utrzymać wysoką efektywność magazynu i reagować na zmieniające się warunki rynkowe.
– zauważa Janusz Pasternak.

Odpowiednio dobrana strategia kompletacji zamówień pozwala nie tylko zwiększyć produktywność, ale też ograniczyć liczbę błędów, usprawnić przepływ towarów i poprawić satysfakcję klientów. W dobie dynamicznego rozwoju e-commerce i automatyzacji logistyki to właśnie elastyczne systemy WMS, takie jak XWMS, stają się fundamentem efektywnego zarządzania magazynem. Nie ma jednej uniwersalnej metody kompletacji. Kluczem jest analiza danych i dostosowanie strategii do realnych potrzeb magazynu - dopiero wtedy można mówić o prawdziwej optymalizacji.

Źródło: Salon Marketingowy