Logistyka - "modna moda" czy potrzeba czasu? - cz. 4

System a logistyka przedsiębiorstwa
W literaturze dotyczącej badań systemowych spotykamy się z imponującą rozmaitością definiowania terminu „system”. Współcześnie najbardziej efektywnym sposobem eksplikacji treści pojęcia systemu jest próba go jako przedmiotu (podmiotu) idealnego. Ze względu na jego własności, w literaturze podmiotu, traktowany jest jako zbiór elementów, na które nie nakłada się żadnych ograniczeń z wyjątkiem jednego – dla rozpatrywanego systemu elementy te są niepodważalną jednością. Między rozpatrywanymi elementami zbioru, tworzącego system ustalają się określone relacje i sprzężenia. Utworzony w ten sposób układ przekształca się w powiązaną całość. Istnienie sprzężeń i relacji powoduje, że staje się on układem względnie niezależnym. Własności te powodują, że system jako całość jest względnie odosobniony od otoczenia, w którym się znajduje. Otoczenie systemu oddziałuje na system w nim funkcjonujący i przejawia swoje własności. [3, 4, 5]

Systemy zbudowane są z tworzywa systemowego, które tworzy ich strukturę materialną i niematerialną. Struktura systemów charakteryzuje się uporządkowaniem, a jej działanie podlega określonym prawom, np. nośnikiem tworzywa niematerialnego jest tworzywo materialne. Zjawiska, jakie zachodzą w systemach, określane są mianem łańcuchów zjawisk systemowych. Stanowią one uporządkowane ciągi sekwencji zdarzeń logicznych, które tworzą łańcuchy powiązań. W związku z powyższym w systemach zachodzą procesy, które wspomagają i określają ich działanie. Powyższe zjawiska ukierunkowane są na konkretny cel działania.

Określenie przedsiębiorstwa jako systemu zdarzeń, który tworzony jest przez zbiór elementów powiązanych ze sobą procesami, umożliwia przeniesienie koncepcji teorii systemów na grunt logistyki. W zależności od funkcji działalności przedsiębiorstwa i złożoności procesów gospodarczych systemem integrującym jest system zarządzania, którego nieodłączną częścią jest podsystem logistyczny. Analizując misję, cele i zadania logistyki w współczesnej firmie, możemy stwierdzić, że są to zasadnicze determinanty tworzenia procesów wspierających działalność firm. Owe procesy tworzą w przedsiębiorstwie system logistyczny.
Koncepcję podejścia systemowego w logistyce ilustruje rysunek 1.

Rys. 1.Systemowe podejście w logistyce.
Źródło: Opracowanie własne.

System logistyczny przedsiębiorstwa to uporządkowany organizm firmy, który tworzony jest poprzez infrastrukturę logistyczną oraz osoby zarządzające zapasami, realizacją zamówień, transportem i magazynowaniem. W ramach tego sytemu najczęściej realizowane są procesy transferu, transakcji, zaopatrywania, produkcji i dystrybucji. W skład infrastruktury logistycznej firmy wchodzą uniwersalne środki transportu wewnętrznego, składy i magazyny utrzymujące odpowiednie poziomy zapasów oraz strumienie informacyjne, które funkcjonują wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa. Właściwe funkcjonowanie infrastruktury logistycznej zapewnia ciągłość i rytmiczność procesów zaopatrywania, produkcyjnych, dystrybucyjnych oraz utrzymanie wysokiej jakości produkowanych wyrobów, optymalizację zapasów itd.

Określenie „system logistyczny” ma istotne znaczenie w praktyce, gdyż podstawowe założenia logistyczne w firmie są następujące [2]:

• systemowe podejście do analizy i projektowania działalności logistycznej przedsiębiorstwa;
• zidentyfikowanie fizycznych przepływów surowców, materiałów, towarów i usług;
• znajomość strumieni informacyjno-decyzyjnych sterujących tymi przepływami dóbr i usług,
• optymalny poziom zapasów materiałów rzeczowych;
• infrastruktura logistyczna przedsiębiorstwa;
• kompleksowe podejście do kosztów logistyki (w ramach systemu ewidencji i w pracach analitycznych);
• dążenie do jednolitego zarządzania działalnością logistyczną.

W każdym przedsiębiorstwie można zatem wyodrębnić system logistyczny. Jednak jego zakres i wymiar zadań bywa różnorodny, a to implikuje stopień złożoności procesów logistycznych.
Procesy logistyczne przedsiębiorstwa to integralny składnik każdej firmy. Wśród nich wyodrębnić należy: strumienie i zasoby informacji, które z jednej strony odzwierciedlają przepływ i stan zasobów rzeczowych, natomiast z drugiej strony są wykorzystywane do sterowania procesami przepływu. Wyróżniamy więc dwa typy informacji: sterujące i regulujące przepływy rzeczowe oraz sprawozdawczo-kontrolne. Pierwsze z nich przebiegają w kierunku przeciwnym do przepływów rzeczowych. Biorą one swój początek na rynku i mają postać prognoz popytu lub zamówień odbiorców. Z kolei informacje sprawozdawczo-kontrolne przebiegają zgodnie z kierunkiem przepływu procesów rzeczowych. Odzwierciedlają one realizację wcześniejszych decyzji planistycznych w przekrojach: asortymentowym, ilościowym, czasowym itp. [5]