Ryzyko i sposoby radzenia sobie z ryzykiem
- Graczkowski Sebastian
- Kategoria: Logistyka
Definicja ryzyka
Ryzyko jest obecne we wszystkich dziedzinach działalności człowieka wówczas, kiedy ludzie nie są w stanie kontrolować, albo dokładnie przewidzieć przyszłości. Szczególnie dużą rolę odgrywa ryzyko w działalności gospodarczej. Potocznie termin ryzyko jest używany, gdy rozważa się: nieszczęśliwe wypadki, nieprzewidziane zdarzenia czy możliwość poniesienia straty.
Ryzyko to zagrożenie, iż określone zdarzenie, działanie lub brak działania, negatywnie wpłynie na zdolność organizacji do osiągnięcia wyznaczonych celów. Ryzyko:
• dotyczy każdej organizacji - komercyjnej, rządowej, nie nastawionej na zysk
• towarzyszy działaniu lub brakowi działania
• przychodzi ze świata zewnętrznego lub wnętrza organizacji
• obejmuje negatywne konsekwencje oraz niewykorzystane szanse (utracone korzyści).
Rodzaje ryzyka
Ryzyko, w zależności od przyjętego kryterium podziału, można podzielić na:
1. Ze względu na możliwość kontrolowania ryzyka:
• ryzyko systematyczne (określane też jako podstawowe lub rynkowe) odnosi się do ogółu społeczeństwa lub grup ludzi, przez co nie może być kontrolowane przez żadną, pojedynczą osobę. Ryzyko to jest związane z siłami przyrody oraz wynika z warunków ekonomicznych danego rynku i rynku globalnego. Przykładem ryzyka systematycznego są zmiany pogody, inflacji, masowe bezrobocie. Zjawiska te wywierają wpływ na indywidualne osoby, ale są od nich niezależne. Na poziom tego ryzyka może jedynie próbować wpłynąć parlament, rząd lub bank centralny (na przykład zmiana stóp procentowych), a także struktury ponadnarodowe
• ryzyko specyficzne (inaczej: indywidualne albo niesystematyczne) jest związane z przyszłymi zdarzeniami, które możemy częściowo kontrolować albo przewidywać. Wiąże się z indywidualnymi decyzjami. Na przykład przy posiadaniu samochodu - z decyzją o wykupieniu polisy od kradzieży oraz wypadku na drodze (AC); przy inwestowaniu na giełdzie - z decyzją stworzenia portfela różnorodnych lokat inwestycyjnych, skorelowanych ze sobą ujemnie. Przyczynami ryzyka specyficznego mogą być między innymi: zarządzanie firmą, konkurencja, dostępność surowców, płynność, bankructwo firmy, poziom dźwigni operacyjnej i finansowej.
2. Podział na ryzyko spekulacyjne i ryzyko czyste opiera się na wyodrębnieniu alternatyw. Jeżeli jedyną możliwą alternatywą do obecnego stanu jest wystąpienie szkody, to taka sytuacja określana jest jako przypadek wystąpienia ryzyka czystego. Natomiast jeżeli nieznane przyszłe zdarzenia mogą spowodować zarówno straty jak i zyski, to sytuacja taka jest określana mianem ryzyka spekulacyjnego. Przyjmuje się, że ubezpieczeniu może podlegać jedynie ryzyko czyste. Ryzyko spekulacyjne nie może być przedmiotem ubezpieczenia.
3. Ze względu na kryterium niepewności wyodrębnia się ryzyko niepewności: wystąpienia, skutku, czasu i miejsca. Przez ryzyko niepewności należy rozumieć sam fakt niepewności co do rezultatów, jakie pociąga za sobą kiedy wystąpi, oraz niemożność określania miejsca i czasu jego wystąpienia.
4. Ze względu na zmieniające się otoczenie i dokonujący się postęp techniczny:
• ryzyko statyczne istnieje niezależnie od postępu technicznego i związane jest z występowaniem takich zjawisk, jak burza, sztorm, cyklon, czy wybuch wulkanu
• ryzyko dynamiczne związane jest z wszelkimi zmianami typu technicznego, ekonomicznego, cywilizacyjnego bądź organizacyjnego
5. Ze względu na praktykę ubezpieczeniową:
• ryzyko majątkowe odnosi się do zagrożeń dóbr majątkowych
• ryzyko osobowe odnosi się do zagrożeń powodujących uszczerbek w dobrach osobistych (utrata życia, zdrowia, zdolności do pracy).
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka” 5/2008.