Naturalnie ukształtowany system polskich dróg wodnych sprzyja prowadzeniu żeglugi śródlądowej, zarówno w relacjach lokalnych, krajowych, jak i międzynarodowych, a relatywnie wysoki wskaźnik gęstości sieci podkreśla korzystne warunki naturalne dla rozwoju żeglugi śródlądowej.
Żegluga śródlądowa, którą charakteryzuje masowość, niski poziom energochłonności i kosztów zewnętrznych, od wielu już lat, postrzegana jest jako konkurencyjny sposób transportu ładunków w stosunku do transportu drogowego.
Transport śródlądowy przez lata był w Polsce zaniedbywany, przez co znacznie pogorszyły się warunki żeglugowe na rzekach. Obecnie dominują przewozy na trasach krótkich i lokalnych. Podejmowane są jednak kroki w celu zatrzymania procesu dekapitalizacji śródlądowych dróg wodnych.
Kierunki zrównoważonego rozwoju transportu, oznaczającego rozwój uwzględniający ekologiczną racjonalność, ekonomiczną opłacalność i społeczną zasadność, zostały nakreślone w Białej Księdze UE z 2001 i 2011 r.
Położenie regionu nad morzem czy też wzdłuż biegu dużej rzeki zawsze wpływało na rozwój regionu. Miasta położone nad morzem lub rzeką były miejscem wymiany towarów, kontaktów ludzi z różnych stron świata czy krajów, miejscem powstawania nowych poglądów.
Jednym z podstawowych zaleceń polityki transportowej jest tworzenie wielogałęziowych systemów transportowych, które pozwalają wykorzystywać zróżnicowane cechy i właściwości poszczególnych gałęzi i dzięki temu zapewniają:
Jednostka transportowa powinna być zaprojektowana zgodnie z potrzebami armatora, przy równoczesnej zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa konstrukcyjnego (pojmowanego, jako zdolność przetrwania w warunkach eksploatacyjnych) jak i bezpieczeństwa ekologicznego (pojmowanego jako akceptowalne zagrożenie stwarzane przez jednostkę transportową dla środowiska naturalnego).
Polityka transportowa UE koncentruje się od lat na zaspokojeniu rosnących potrzeb w sposób przyjazny dla środowiska, czego efektem jest wzrost efektywności i bezpieczeństwa w transporcie. Niestety nadal, zarówno w transporcie ładunków jak i pasażerów, dominuje najbardziej szkodliwy dla środowiska transport samochodowy, a potencjał bardziej efektywnych i przyjaznych dla środowiska gałęzi transportu, czyli transportu kolejowego i wodnego śródlądowego, nie jest wykorzystany w przewozach na duże odległości.