Elektroniczny system poboru opłat drogowych a nieuzasadnione mandaty

Jak działa system e-TOLL?

System e-TOLL zastąpił wcześniejszy viaTOLL i opiera się na geolokalizacji pojazdu - opłaty są naliczane na podstawie przejechanych odcinków dróg płatnych. Kierowca lub właściciel firmy transportowej musi zarejestrować się w systemie, korzystać z odpowiedniego urządzenia oraz regularnie doładowywać konto.
– wyjaśnia Paulina Eliasz-Pietrusewicz, radca prawny w TC Kancelarii Prawnej.

Za brak uiszczenia opłaty za przejazd płatnymi odcinkami dróg w systemie e-TOLL grożą kary pieniężne. Wysokość kary zależy od rodzaju pojazdu:

• dla samochodów osobowych i motocykli: mandat wynosi 500 zł,
• dla pojazdów ciężarowych i autobusów: mandat wynosi 1500 zł,
• dla zestawu pojazdów (samochód osobowy do 3,5 t z przyczepą o łącznej DMC powyżej 3,5 t): mandat wynosi 500 zł.

Warto pamiętać, że kara nakładana jest za każdą dobę, w której doszło do naruszenia.

Dodatkowo kary mogą być nałożone również za inne naruszenia związane z systemem e-TOLL, takie jak:

• brak rejestracji w systemie e-TOLL: 1500 zł,
• podanie nieprawdziwych danych dotyczących pojazdu (np. numeru rejestracyjnego, DMC, klasy emisji spalin): 1500 zł,
• brak ważnych dokumentów potwierdzających dane pojazdu: 1000 zł,
• nieaktualizowanie danych w rejestrze przed przejazdem: 1000 zł,
• brak numeru referencyjnego urządzenia do przekazywania danych (ZSL, OBU): od 500 zł do 1500 zł (mandat karny),
• nieprawidłowo działające ZSL, OBU lub aplikacja e-TOLL PL: od 500 zł do 1500 zł (mandat karny),
• nieuzasadniony przejazd pasem awaryjnym: od 500 zł do 1500 zł (mandat karny),
• brak wystarczających środków na koncie przedpłaconym.

Jednym z częstych powodów nakładania kar jest brak wystarczających środków na koncie przedpłaconym. Ten sposób rozliczeń jest popularny wśród użytkowników e-TOLL. W tym modelu to na przewoźniku spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie odpowiedniego salda, które pokryje opłaty za planowane przejazdy. Jeśli środków zabraknie, za każde stwierdzone naruszenie dotyczące jednego pojazdu w ciągu doby grozi kara w wysokości 1500 zł. W przypadku większej liczby pojazdów lub wielu dni bez opłat kwota kary może się znacząco zwiększyć.

3 dni na uzupełnienie?

Co istotne, art. 13k ust. 8a ustawy o drogach publicznych przewiduje pewne złagodzenie. Kara za brak opłaty w trybie przedpłaty nie zostanie nałożona, jeśli dane o lokalizacji pojazdu zostały przekazane do systemu e-TOLL KAS, a zaległa płatność zostanie uregulowana w ciągu 3 dni od zakończenia przejazdu. Informacje o wysokości zaległej kwoty znajdują się w systemie e-TOLL KAS.

Jak tłumaczy Paulina Eliasz-Pietrusewicz, ta zasada nie obowiązuje, jeśli naruszenie zostanie wykryte podczas kontroli drogowej prowadzonej przez Inspekcję Transportu Drogowego (GITD) lub funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej po zatrzymaniu pojazdu na płatnej drodze:

W przypadku braku środków na koncie rozliczeniowym opłata zostanie pobrana automatycznie w ciągu maksymalnie 3 dni od zakończenia przejazdu. Stanie się tak, jeśli konto zostanie doładowane do kwoty pozwalającej na pokrycie zaległości, a dane geolokalizacyjne z urządzenia (mobilnego, pokładowego lub zewnętrznego systemu lokalizacyjnego) zostały przekazane do e-TOLL.

Skąd biorą się nieuzasadnione mandaty?

Najczęściej zgłaszane problemy to:

• błędy w lokalizacji GPS – system źle odczytuje pozycję pojazdu i nalicza opłaty na niewłaściwych trasach,
• przerwy w transmisji danych – urządzenie może stracić sygnał, co powoduje brak rejestracji przejazdu,
• nieprawidłowe przypisanie pojazdu do konta – np. z powodu błędu w numerze rejestracyjnym,
• problemy techniczne z aplikacją mobilną e-TOLL – zawieszenia, błędne odczyty, brak synchronizacji z systemem,

W efekcie przewoźnik otrzymuje mandat za rzekomy brak uiszczenia opłaty, mimo że przejazd został opłacony lub system zawiódł z przyczyn niezależnych od użytkownika.

Co robić w przypadku otrzymania mandatu?

Postępowanie rozpoczyna się od otrzymania zawiadomienia o jego wszczęciu. W dokumencie znajdują się szczegółowe informacje dotyczące naruszenia, takie jak data i godzina przejazdu, numer rejestracyjny pojazdu oraz miejsce, w którym zarejestrowano nieprawidłowość.

Etap I - Wyjaśnienia 

Po otrzymaniu zawiadomienia ukarany ma 7 dni na złożenie wyjaśnień i przedstawienie wszelkich dowodów. Co zrobić w tej sytuacji?

• Dokładnie przeanalizuj dokument z karą: Sprawdź datę i miejsce zdarzenia, numer rejestracyjny Twojego pojazdu oraz wysokość nałożonej opłaty. Upewnij się, że wszystkie informacje są poprawne i dotyczą Twojej floty.
• Zgromadź niezbędne dowody: To najważniejsza część procesu odwoławczego. Im więcej dowodów potwierdzających Twoją rację przedstawisz, tym większa szansa na pozytywne rozpatrzenie Twojego wniosku. Mogą to być:
• potwierdzenia dokonania płatności: wyciągi bankowe, potwierdzenia transakcji z aplikacji e-TOLL Bilet lub e-TOLL PL,
• informacje z urządzenia OBU: historia Twoich przejazdów, logi systemowe (jeśli masz do nich dostęp), 
• zdjęcia lub nagrania wideo: jeśli posiadasz materiały z kamer w pojeździe lub monitoringu, które mogą potwierdzić prawidłowy przebieg trasy, 
• dokumentacja serwisowa OBU: jeśli niedawno miałeś problemy z urządzeniem, dokumenty z serwisu mogą świadczyć o jego wadliwym działaniu.

Następnie Główny Inspektor Transportu Drogowego wydaje decyzję. Może umorzyć postępowanie, jeśli wyjaśnienia zostaną uznane za zasadne. Jeżeli przedstawione argumenty nie zostaną uwzględnione lub złożone w terminie, GITD nałoży karę.

Etap II - Odwołanie od Decyzji GITD

Od decyzji Głównego Inspektora Transportu Drogowego w sprawie kary e-TOLL przysługuje środek odwoławczy - wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Można go złożyć w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Wniosek ten nie podlega opłacie i wstrzymuje wykonanie kary na czas jego rozpatrzenia.

Etap III - Skarga do WSA

W przypadku negatywnej decyzji po ponownym rozpatrzeniu sprawy,  można złożyć Skargę  do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w ciągu 30 dni od dnia doręczenia decyzji. Skargę składa się za pośrednictwem GITD i podlega ona opłacie sądowej. Co ważne, złożenie skargi nie wstrzymuje wykonania kary, dlatego ukarany powinien ją zapłacić lub, alternatywnie, wnioskować o wstrzymanie jej wykonania,

Otrzymanie nieuzasadnionego mandatu z elektronicznego systemu poboru opłat drogowych może być frustrujące i generować niepotrzebne koszty, dlatego trzeba pamiętać o prawie do odwołania. W razie wątpliwości lub bardziej złożonych spraw, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej, co zwiększy szanse na pozytywne rozpatrzenie odwołania i pomoże uniknąć niesłusznych kar finansowych. Pomijanie lub ignorowanie mandatów może prowadzić do egzekucji administracyjnej, problemów z ubezpieczeniem, a nawet do wpisów w rejestrze dłużników. Z kolei skuteczne odwołanie może nie tylko zniwelować karę, ale też stworzyć podstawę do dochodzenia rekompensaty finansowej.
– radzi Paulina Eliasz-Pietrusewicz z TC Kancelarii Prawnej.

Źródło: TC Kancelaria Prawna