Regulacje UE i ograniczenie wypadków na drogach

Jednak dla branży zorientowanej na efektywność i koszty kluczowe jest pytanie: czy te regulacje przekładają się na wymierne rezultaty w praktyce, czy też sprowadzają się do biurokratycznego obowiązku? Dla Girteki, największej, europejskiej firmy transportowej opartej na aktywach własnych, odpowiedź jest jednoznaczna: tak, przynoszą realne korzyści, a potwierdzają to dane operacyjne.

Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa – od koncepcji do wdrożenia

Wprowadzenie Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa ogólnego pojazdów (GSR) ma ograniczyć ryzyko błędów ludzkich, które odpowiadają za 90% wypadków drogowych. Celem jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa pojazdów, aby zapewnić lepszą ochronę ich użytkownikom oraz niechronionym uczestnikom ruchu (VRU), pieszym i rowerzystom. Fazy wdrożenia:

Szczególnie ważny dla branży logistycznej jest wprowadzony w lipcu 2024 r. obowiązek wyposażenia wszystkich nowych samochodów ciężarowych i autobusów w zestaw zaawansowanych systemów wspomagania kierowcy (ADAS). Obecnie obowiązkowe są:

• wykrywanie „martwego pola”
• zaawansowane systemy awaryjnego hamowania (AEB)
• asystent utrzymania pasa ruchu
• inteligentny asystent prędkości
• monitorowanie zmęczenia i uwagi kierowcy

Regulacje te są fundamentem przyszłych innowacji w zakresie bezpieczeństwa, tworząc podstawę pod kolejne inicjatywy UE, z koncentracją na ulepszeniu standardów bezpośredniej widoczności (DVS) i rozwoju systemów ADAS w kierunku coraz wyższego poziomu automatyzacji.

Bezpieczeństwo nowych samochodów ciężarowych a sytuacja na rynku

Jak wynika z danych Eurostat, w 2024 r. w UE zarejestrowano ponad 4 mln pojazdów ciężarowych, o 1% więcej niż rok wcześniej. W tym samym czasie samochody o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 30 ton zrealizowały 83,1% całkowitego unijnego transportu towarów, liczonego w tonokilometrach (tkm).

Jednym z kluczowych filarów reformy bezpieczeństwa drogowego, wprowadzonym w Pakiecie Mobilności, jest obowiązek wyposażania nowych samochodów ciężarowych w nowe funkcje bezpieczeństwa. Dobrą wiadomością jest to, jak pokazują dane Eurostat, że pojazdy ciężarowe mające mniej niż 2 lata odpowiadały za 20,2% całkowitej pracy przewozowej w UE, przy wzroście liczby tonokilometrów o 6,2% r/r. Najwyższy udział w rynku miały pojazdy w wieku od 2 do 5 lat, na poziomie 39,8%, ze spadkiem o 2,8% r/r.

Rola producentów – innowacje dzięki współpracy

Potwierdzeniem skuteczności GSR jest innowacyjne podejście czołowych producentów OEM (Original Equipment Manufacturers).  Partnerzy jak Volvo, Scania, Mercedes-Benz, DAF i MAN stanęli na wysokości zadania, wdrażając złożone i wymagane systemy w najnowszych platformach pojazdów.

GSR przyspieszyło wdrażanie technologii, wcześniej uważanych za opcjonalne, tj. zaawansowane systemy automatycznego hamowania awaryjnego (AEB) zdolne do wykrywania pieszych i rowerzystów czy bardziej zaawansowane systemy utrzymania pasa ruchu. Producenci nie tylko spełniają wymogi regulacyjne, ale wielu z nich je przewyższa. Innowacje w zakresie bezpieczeństwa stały się dla nich strategicznym wyróżnikiem.

Na przykład Scania podkreśla, że choć UE nałożyła obowiązek zgodności nowych samochodów ciężarowych z GSR od lipca 2024 r. to jej pojazdy już wcześniej wyposażono w „większość wymaganych technologii wspomagających bezpieczeństwo”. DAF zobowiązał się, że każdy model z jego gamy samochodów ciężarowych będzie zgodny z pierwszą fazą GSR, obejmującą czynne i pasywne systemy bezpieczeństwa. Do tej pierwszej kategorii zaliczane są zaawansowane układy wspomagania kierowcy (ADAS), jak ostrzeganie przed kolizją (Forward Collision Warning) i niezamierzoną zmianą pasa ruchu (Lane Departure Warning System), Emergency Brake Lights, DAF Side &Turn Assist czy zaawansowany układ awaryjnego hamowania DAF (Advanced Emergency Braking System).

Jak wskazuje Volvo, nowe regulacje bezpieczeństwa przyczyniają się do ratowania życia. Anna Wrige Berling, Traffic and Product Safety Director Volvo Trucks, przewiduje, że w niedalekiej przyszłości można spodziewać się kolejnych rozwiązań z zakresu aktywnych systemów bezpieczeństwa. „Patrząc w przyszłość, samochody ciężarowe staną się bardziej inteligentne i bardziej proaktywne w kwestii bezpieczeństwa, z większą liczbą funkcji, które ingerują, zamiast jedynie informować”. Berling podkreśliła też potrzebę zachowania równowagi między technologiami a „dobrze wyszkolonym kierowcą”, który „nadal jest najważniejszym systemem bezpieczeństwa w samochodzie ciężarowym”.

GSR UE jest silnym sygnałem rynkowym, który przesuwa technologie bezpieczeństwa z pozycji dodatku premium do uniwersalnego standardu. Współpraca między właścicielami flot, takimi jak Girteka, którzy dostarczają dane i tworzą popyt, a producentami, którzy zapewniają inżynierię, sprawia, że Vision Zero jest możliwe do osiągnięcia.
– mówi Dainius Augutis, Manager Transport Function & Support Department w Girtece.

Od regulacji do rezultatów – przykład Girteki

Prawdziwym testem dla regulacji jest ich wpływ na praktykę. Girtece, która zarządza rozbudowaną i nowoczesną flotą, szybkie wdrożenie pojazdów zgodnych z wymogami GSR  przyniosło już wymierne korzyści w obszarze bezpieczeństwa.

Girteka modernizuje flotę, od lipca 2024 r. rozbudowując ją o ponad 2400 nowych samochodów ciężarowych spełniających wymogi GSR. Kontynuując to podejście, firma planuje zainwestować w zakup 8000 samochodów ciężarowych i naczep w latach 2025–2026, co umocni jej pozycję lidera transformacji branży w kierunku standardów bezpieczeństwa opartych na projektowaniu.

Efekty modernizacji floty są widoczne w danych. Wewnętrzne statystyki Girteki dot. floty i wypadkowości za lata 2023–2025 potwierdzają spadek – w ciągu roku liczba wypadków z udziałem nowych samochodów ciężarowych zmniejszyła się o 10%.

Ta wymierna poprawa bezpieczeństwa koncentruje się dokładnie na obszarach, gdzie działają nowe systemy.  Największy wpływ odnotowano przy:

• manewrach przy niskiej prędkości,
• kolizjach przy minimalnych ruchach,
• incydentach związanych z martwym polem.

Właśnie tu zastosowanie mają zaawansowane technologie bezpieczeństwa, tj. system wykrywania obiektów w martwym polu (BSIS) i system ostrzegania przed kolizją przy ruszaniu (MOIS), wymagane przez GSR. Zostały one zaprojektowane po to, by zwiększyć bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu w środowisku miejskim i na placach manewrowych.

Poprawa bezpieczeństwa wynika z połączenia kilku, kluczowych czynników:

• nowoczesnej floty wyposażonej w zaawansowane systemy,
• szkoleń kierowców opartych na danych i rzeczywistych wzorcach zachowań,
• ciągłego monitorowania i analizy scenariuszy zdarzeń,
• wysokiego poziomu wdrażania nowych pojazdów w porównaniu ze średnią w branży.

Choć zaawansowane systemy wspomagania kierowcy (ADAS) odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu wypadkom, branża jest zgodna co jednego: kierowca jest, i pozostanie, najważniejszym elementem systemu bezpieczeństwa w samochodzie ciężarowym. Duże europejskie firmy transportowe, jak Girteka, podkreślają znaczenie szkolenia kierowców: nie tylko podstawowego, dla rozpoczynających karierę, ale też specjalistycznych i pogłębionych modułów szkoleniowych dla doświadczonych profesjonalistów.

Akademia Kierowców Girteki realizuje programy m.in. z zakresu technik eco-drivingu i bezpiecznej jazdy. Kierowcy, podczas corocznych szkoleń okresowych, uczestniczą w programach dedykowanych bezpieczeństwu, w tym m.in. ćwiczeniach z udzielania pierwszej pomocy, tak aby mieli pewność, że potrafią zadbać również o innych uczestników ruchu drogowego.

Jak podkreśla Dainius Augutis, pierwsze wyniki pokazują, że poprawa bezpieczeństwa nie jest jedynie teoretycznym założeniem – jej efekty są widoczne w codziennych operacjach. „To, co dziś widzimy, to wymierna zmiana, napędzana przez samochody ciężarowe już jeżdżące po drogach. Wymagane technologie zmniejszyły liczbę wypadków w naszych operacjach o 10%, co dowodzi, że działają nie tylko na poziomie regulacji i produkcji, lecz także w codziennych operacjach transportowych”.

Wpływ na ludzi

Poza twardymi danymi i wzrostem efektywności, najważniejszy wpływ dotyczy człowieka. Kierowcy są narażeni na mniejsze ryzyko wypadków i związanych z nimi urazów, co przekłada się na ich lepsze samopoczucie i bezpieczniejsze warunki pracy. Na zagrożenia wynikające z ruchu ciężkich pojazdów mniej narażone są także społeczności lokalne, przyczyniając się tym samym do poprawy ogólnego bezpieczeństwa na drogach. Korzyści odczuwają też klienci, dzięki ograniczeniu zakłóceń w operacjach. To wzmacnia pozycję Girteki jako bezpiecznego i niezawodnego partnera logistycznego.

Szerszy wpływ i kolejne kroki

Wprowadzenie technologii ADAS w ramach GSR przynosi istotne korzyści społeczne, zmniejszając liczbę wypadków i ograniczając związane z nimi koszty społeczne, w tym związane z działaniem służb ratunkowych, opieką zdrowotną i zatłoczeniem dróg. Co więcej, dzięki ograniczeniu przestojów pojazdów i zwiększeniu przewidywalności operacji, przykład Girteki pokazuje, że najwyższe standardy bezpieczeństwa idą w parze z doskonałością operacyjną. Dla firm i ich klientów proaktywne inwestycje w technologie przekładają się na bardziej niezawodne łańcuchy dostaw i ciągłość biznesu.

Przykład Girteki pokazuje też, że dobrze zaprojektowane regulacje, wsparte konsekwentnymi inwestycjami w nowoczesną flotę, są najskuteczniejszym motorem innowacji w obszarze bezpieczeństwa drogowego. Patrząc w przyszłość, branża musi wykorzystywać szeroki zakres danych generowanych przez nowe systemy ADAS, tak aby technologia i regulacje wspólnie tworzyły bezpieczniejszą i bardziej zaawansowaną przyszłość logistyki.

Źródło: Grupa Girteka