Zaloguj się

Wpływ tendencji integracyjnych na rozwój zarządzania logistycznego

obrazek
  • Kategoria: Logistyka
  • Autor: Danuta Kisperska-Moroń
  • Data wydania: 1999
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Odwiedź stronę wydawcy

Logistyka jako stosunkowo młoda dziedzina wiedzy wywodząca się z praktycznych zastosowań określonych metod sterowania przepływem produktów nie doczekała się jeszcze należytego teoretycznego opracowania. Wprawdzie rozwój logistyki w sferze zastosowań gospodarczych był dość gwałtowny, jednak towarzyszył mu brak uporządkowania podstawowych kwestii, takich jak: zakres, przedmiot badań, specyfika metod badawczych, precyzyjne zdefiniowanie podstawowych kategorii itp. Słaba podbudowa teoretyczna sprawia, że wiele rozważań i dyskusji naukowych staje się sporem bezprzedmiotowym, wynika z niedostatecznej teoretycznej podstawy logistyki. Tak więc występuje konieczność ścisłego precyzowania stosowanej terminologii w celu uniknięcia mało owocnych dyskusji na temat używanych pojęć oraz uzyskania należytej jasności przedstawianych poglądów.
   Ze względu na powyższe braki stwierdzone w literaturze i niedostatki zaobserwowane w praktyce zarządzania nie tylko w polskich firmach w niniejszej pracy podjęto próbę wypełnienia części tej luki teoretycznej oraz sformułowania pewnych zaleceń dla sfery praktyki.
   O integracji w sferze procesów logistycznych mówi się wiele zarówno w literaturze, jak i w praktyce gospodarczej. Integracja w tym kontekście stała się wygodnym i pojemnym terminem potocznym, pod którym rozumiano wszystko co było związane z działaniami łączącymi, scalającymi czy koordynacyjnymi w obrębie procesów logistycznych. Jednocześnie zakres tendencji integracyjnych w zarządzaniu logistycznym jest tak obszerny, a jednocześnie tak istotny, że rozważania na ten temat mogą się stać punktem wyjścia sformułowania złożonej koncepcji zarządzania logistycznego. Niestety, do tej pory literatura przedmiotu nie podjęła takich zagadnień, co stało się kolejną przesłanką podjęcia tematu niniejszej pracy. Głównym celem pracy było zbadanie i opisanie wpływu, jaki procesy integracyjne wywierały na rozwój zarządzania logistycznego wraz ze wszechstronnym ukazaniem wieloaspektowości tego wpływu decydującej o zakresie i możliwości praktycznego wdrażania tej koncepcji w firmach zarówno w Polsce, jak i w innych krajach. Ze względu na duży stopień złożoności tego wpływu oraz występowanie silnych sprzężeń zwrotnych opisywanych zjawisk, jednoznaczność i kierunek oddziaływania poszczególnych czynników nie zawsze stają się oczywiste. W związku z tym w niniejszej pracy uwagę skoncentrowano na zmianach, jakie integracja wywołała i w dalszym ciągu wywołuje w tej nowej (zwłaszcza w polskich firmach) koncepcji zarządzania logistycznego. Podjęto rozważania na temat istoty zjawisk integracyjnych i ich roli w rozwoju koncepcji zarządzania logistycznego aż do kształtu, jaki obecnie przyjęła ona w gospodarce światowej.
   Realizacja tak postawionego celu wymagała w pierwszym rzędzie dogłębnego rozpoznania problematyki zarządzania logistycznego oraz zachodzących tam procesów integracyjnych. W wyniku szerokich studiów literatury stwierdzono między innymi, że w procesie wykorzystywania koncepcji logistyki dla potrzeb gospodarki pojawiło się wiele sformułowań i określeń mających na celu scharakteryzowanie przedmiotu zainteresowań logistyki oraz przedstawienie jej podstawowych celów i zadań. Można przytoczyć wiele utartych, dobrze znanych definicji podstawowych kategorii logistyki, jak również takich, które noszą znamiona nowatorstwa.
   Pierwszy rozdział pracy porządkuje podstawowe kategorie logistyki, a wśród nich definicję logistyki jako określonej dziedziny wiedzy. Omówiono w nim zasadnicze kategorie logistyki, takie jak czynności i procesy logistyczne, systemy logistyczne, zarządzanie procesami logistycznymi oraz przedstawiono istotę koncepcji zarządzania logistycznego jako specyficznej filozofii zarządzania w przedsiębiorstwie i w grupach współpracujących firm. Ujęcie systemowe procesów logistycznych stanowi podstawę ich scalania. W dalszym ciągu rozważań na temat rozwoju podstawowych kategorii logistyki w rozdziale tym omówiono istotę koncepcji zarządzania logistycznego, która jest jakościowo odmienna od tradycyjnego zarządzania procesami logistycznymi. Dokonano także przeglądu ewolucyjnych zjawisk z nim związanych polegających na stopniowym przechodzeniu od sterowania pojedynczymi procesami logistycznymi poprzez kolejne etapy scalania tych procesów i czynności logistycznych w przedsiębiorstwie oraz scalania z otoczeniem przedsiębiorstwa. Podkreślono rolę zarządzania logistycznego w przedsiębiorstwie i w grupach współpracujących firm.
   W celu wyjaśnienia roli procesów integracyjnych w rozwoju koncepcji zarządzania logistycznego niezbędne było sformułowanie pojęcia integracji w takim sensie, w jakim można je odnieść do zarządzania logistycznego. Jest to tematyka drugiego rozdziału, który zawiera przegląd różnorodnych zjawisk z zakresu integracji zarządzania logistycznego. Zaprezentowano w nim kolejne fazy integracji procesów logistycznych, a także omówiono problemy zarządzania logistycznego w aspekcie integracji organizacyjnej i informacyjnej w przedsiębiorstwach.
   Tendencje integracyjne w zarządzaniu logistycznym wykraczają ponad ramy formalne pojedynczych firm i obejmują całe grupy przedsiębiorstw i instytucji współpracujących w kanałach i łańcuchach logistycznych. Zwłaszcza współczesne wymagania rynkowe i zaciekła konkurencja wymuszają nowe sposoby działań integracyjnych we wzajemnych relacjach firm w kanałach logistycznych. W trzecim rozdziale dokonano analizy procesów integracyjnych w zarządzaniu łańcuchami dostaw, które aktualnie cechują się najwyższym poziomem integracji zarządzania logistycznego.
   Rozważania zamieszczone w omawianych rozdziałach pracy stały się podstawą do sformułowania kompleksowej koncepcji integracji zarządzania logistycznego, którą zaprezentowano w czwartym rozdziale. Już sam termin "kompleksowa koncepcja" wskazuje, że bierze się w niej pod uwagę wiele aspektów zarządzania, istotnych w przypadku sprawnej i efektywnej realizacji procesów logistycznych. Metodologia opisu tej koncepcji opiera się na wzorcach modeli referencyjnych i modeli dekompozycji procesów oraz na wykorzystaniu holistycznego podejścia systemowego. Przedstawiona koncepcja polega na strategicznej integracji działań w sferze procesów logistycznych, która wynika ze wspólnoty formułowanej wizji, misji i celów działania organizmów gospodarczych. Istotnym elementem czwartego rozdziału są rozważania na temat roli strategii logistycznych w zarządzaniu firmami, rodzajów strategii logistycznych oraz mechanizmów integracyjnych wynikających ze strategii logistycznych. Integracja zarządzania logistycznego występuje również na poziomie operacyjnym zarządzania logistycznego, co podkreślono omawiając problemy wdrażania strategii logistycznych. Przede wszystkim zwrócono uwagę na dynamiczny charakter procesów integracji zarządzania logistycznego związany ze stałą zmianą ich struktury i zakresu odpowiednio do zmian warunków gospodarowania. Istotnym operacyjnym elementem integracyjnym są także operacyjne planowanie i kontrola funkcjonowania systemów logistycznych.
   W piątym rozdziale przedstawiono podstawowe warunki praktycznych możliwości pełnego wykorzystania wszystkich elementów i walorów zaproponowanej koncepcji integracji. Przede wszystkim podkreślono konieczność doskonalenia systemu informacji logistycznej, która musi spełniać określone wymogi i mieć odpowiedni zakres jako podstawa integracji zarządzania logistycznego. Jako kolejny warunek uwzględniono współczesne formy organizacji firm polegające przede wszystkim na modyfikacji struktur organizacyjnych w kierunku "korporacji horyzontalnej" i organizacji procesowej. Jednym z bardzo istotnych warunków skutecznego wdrażania założeń sformułowanej koncepcji integracji zarządzania logistycznego jest także doskonalenie kwalifikacji logistycznych personelu firm, a zwłaszcza tej części, która realizuje procesy logistyczne. W związku z rozszerzaniem się zakresu procesów integracyjnych w zarządzaniu logistycznym poza granice pojedynczych firm wskazano też na uwarunkowania integracyjne w postaci rozwoju metod i sposobów ponadorganizacyjnego zarządzania logistycznego w łańcuchach dostaw.
   Autorka zdaje sobie sprawę z tego, iż niniejsze opracowanie może się stać źródłem wielu wątpliwości wywołujących dalsze dyskusje nad kształtem teorii logistyki. Byłoby to zjawisko nadzwyczaj pozytywne, zakładając, że spory miałyby naukowy charakter, a w ich wyniku ukształtowałoby się pewne definiowalne "szkoły" myśli logistycznej o wysokim stopniu wewnętrznej spójności i wyrazistości. Na obecnym etapie sformułowanie kompleksowej koncepcji integracji zarządzania logistycznego jest zadaniem trudnym i niewdzięcznym. Z jednej strony koncepcja ta obejmuje tak wiele złożonych i wzajemnie powiązanych problemów, że ich uporządkowanie w jedną spójną całość wykracza poza ramy jednego opracowania.
   Z drugiej strony tendencje integracyjne w zarządzaniu logistycznym obejmują tak zróżnicowane zjawiska, że jakimkolwiek próbom uporządkowania tego zagadnienia można postawić zarzut niekompletności i pomijania pewnych problemów.