Branża motoryzacyjna walczy z rosnącymi kosztami
- Oprac. M.T.
- Kategoria: Raporty i analizy
Od początku 2020 roku prognozowanie sytuacji branży motoryzacyjnej jest wyjątkowo trudne. Z problemów pandemicznych płynnie przeszliśmy do zawirowań związanych z wojną w Ukrainie i widma kryzysu energetycznego. Branża całkiem dobrze poradziła sobie w ubiegłym roku, jednak teraz wyzwaniem będzie utrzymanie rentowności przy szybko rosnących kosztach.
Zaburzona dostępność półprzewodników, inflacja, rosnące ceny energii i surowców, a także zerwane globalne łańcuchy dostaw. Wszystkie te czynniki mocno utrudniły produkcję nowych samochodów w 2022 roku, a przez to wpłynęły na producentów części dostarczających do nich swoje produkty. Jednak kolejne kryzysy pokazują, że sektor motoryzacyjny nie jest monolitem. W takich okolicznościach znacznie lepiej radzi sobie rynek aftermarket - dystrybutorzy części na rynek wtórny czy warsztaty samochodowe.
Producenci walczą o utrzymanie rentowności
Polscy producenci części wykazali dobre wyniki w 2022 roku, jeśli chodzi o wielkość produkcji. Tendencje na naszym rynku są zgodne z dynamiką handlu częściami zamiennymi w UE (+3%), a także dynamiką produkcji pojazdów osobowych. W krajach, gdzie jest największa produkcja zanotowano solidne wzrosty, np. w Niemczech (+11%), Czechach (+10%) i Hiszpanii (+7%).
Prawie 75% ankietowanych producentów części w minionym roku zanotowało wzrost produkcji w porównaniu do 2021 roku. Także prognozy dotyczące wielkości przychodów (producenci IAM) oraz wielkości produkcji (producentów OE) w I kwartale 2023 roku są dosyć optymistyczne. Prawie 63% ankietowanych spodziewa się wzrostu, w tym ¼ liczy na wzrost powyżej 10%.
Niestety bardziej niepokojąco prezentują się przewidywania dotyczące rentowności w 2023 roku. Już w minionym roku rentowność producentów była na niskich poziomach – nie tylko spadła wobec roku 2021, ale przede wszystkim była znacznie niższa w porównaniu do poziomów z lat 2018-2019. Obecnie jedynie jedna trzecia respondentów spodziewa się wzrostów. Prawie połowa badanych producentów części motoryzacyjnych oczekuje natomiast spadku rentowności.
– Można się spodziewać, że nakładanie na branżę coraz to nowych obowiązków i celów do spełnienia, spowoduje dalszy spadek rentowności. Wyzwaniem jest także otoczenie gospodarcze i rosnące koszty. Podczas XVII Kongresu Przemysłu i Rynku Motoryzacyjnego zapytaliśmy producentów części o największe wyzwania z punktu widzenia rosnących kosztów. Połowa ankietowanych jako główne zagrożenie wskazała rosnące ceny energii elektrycznej i cieplnej. Jako jedno z podstawowych wyzwań w 2023 roku wskazywano również problemy z dostępnością i kosztem surowców do produkcji – wyjaśnia Radosław Pelc, analityk sektorowy w Santander Bank Polska.
Stosowany dawniej model Just in Time został skutecznie zweryfikowany w pierwszym roku pandemii. Prawie 40% dystrybutorów zwiększyło zapasy komponentów i surowców w IV kw. 2022 roku, w porównaniu z poprzednim kwartałem. Jednocześnie zapasy spadły u ponad 25% badanych, co może świadczyć o tym, że ich utrzymywanie w obecnej sytuacji gospodarczej nie jest łatwe.
Dystrybutorzy utrzymują dobre wyniki
Zarówno kryzys 2009 roku, jak i pandemia pokazały, że w trudnych okolicznościach rynek aftermarket radzi sobie znacznie lepiej niż producenci pojazdów czy części na pierwszy montaż. Nie dziwią więc dobre wyniki dystrybutorów części w 2022 roku.
– Przeważająca część z nich, bo ponad 84% zadeklarowała wzrosty przychodów w porównaniu z 2021 rokiem, z czego 68% odnotowało wzrosty powyżej 10%. Podobna liczba firm spodziewa się dalszych wzrostów w I kw. 2023 roku. Wyraźnie widać, że dystrybutorzy części działający w Polsce potrafią odnaleźć się w trudnych warunkach i wykorzystać pojawiające się szanse rynkowe – dodaje Radosław Pelc.
Pomimo coraz większej ekspansji na rynki zagraniczne badanie pokazało, że dla ponad jednej trzeciej (36,8%) badanych dystrybutorów udział sprzedaży zagranicznej w przychodach firmy to nie więcej niż 5%. Dla ponad połowy udział ten stanowi do 20%. Widać zatem duże uzależnienie tych firm od rynku krajowego, z drugiej strony istnieje potencjał do dalszego rozwoju na rynkach zagranicznych. Kilku krajowych graczy mocno się już zakorzeniło poza granicami naszego kraju. Pomaga im w tym przyzwyczajenie do bardzo silnej konkurencji na rynku polskim i umiejętne funkcjonowanie w takich warunkach.
Warsztaty – wyzwaniem elektromobilność
W obecnych realiach rynkowych prowadzenie działalności w branży motoryzacyjnej, a zwłaszcza warsztatów motoryzacyjnych, nie jest łatwe. Na trudną sytuację w gospodarce i rosnące koszty nakładają się wydatki związane z digitalizacją i elektryfikacją pojazdów. Zmiany te wymagają inwestycji w szkolenia oraz nowy sprzęt. Często warsztaty motoryzacyjne chcące naprawiać i serwisować nowoczesne pojazdy mają z tym coraz większe problemy, bo dostęp do danych jest utrudniony.
Wśród największych wyzwań, przedstawiciele warsztatów wymieniają duże koszty prowadzenia działalności. Taką odpowiedź wybrało 99% badanych. Również bardzo częsta, co szczególnie niepokojące dla branży, okazała się odpowiedź „brak wykwalifikowanego personelu”. Dużym problemem dla ponad połowy warsztatów jest brak dostępu do danych technicznych, niezbędnych do przeprowadzania napraw.
– Warto odnotować, że problemem rynku napraw samochodów w Polsce nie jest mała liczba klientów. Większość przedstawicieli warsztatów nie zauważyła, żeby klienci ograniczyli zakres serwisowania i napraw swoich samochodów. Co więcej, ponad jedna trzecia badanych wskazuje na wzrost liczby klientów w minionym roku. Większość warsztatów nie musi obecnie aktywnie poszukiwać klientów, a sytuacja ta raczej się nie zmieni, jeśli spełnią się prognozy dotyczące zmniejszania się liczby warsztatów w kolejnych latach – uważa Radosław Pelc, analityk sektorowy w Santander Bank Polska.
Wydaje się, że większość właścicieli warsztatów wie, jakie rozwiązania powinna wdrożyć do swojego biznesu, by zwiększyć jego skalę. Najpopularniejszą z odpowiedzi jest rozszerzenie zakresu oferowanych usług, wybrało ją niemal 75% badanych. Bardzo duża grupa osób (prawie 64%) zwróciła także uwagę na posiadanie samochodu zastępczego, jako poszukiwanej na rynku usługi. Warto zauważyć, że jako złota metoda na pozyskanie większej liczby klientów przestaje być traktowane obniżanie cen usług.