WIEDZA: transport i spedycja

Polska branża transportowa ma 33-proc. udział w unijnym rynku przewozów drogowych, zatrudnia blisko milion pracowników i odprowadza do budżetu państwa 16 mld zł podatków i opłat – wylicza Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych (ZMPD). Jednak w tej chwili jej sytuacja jest bardzo trudna: ok. 60 proc. przedsiębiorców z branży sygnalizuje zamiar redukcji floty i zatrudnienia w najbliższych miesiącach, a 13 proc. przewoźników znajduje się na skraju wypłacalności i nie reguluje na bieżąco swoich zobowiązań. Liczba upadłości w pierwszych miesiącach 2024 roku wzrosła o 100 proc. To efekt popandemicznego tąpnięcia w gospodarce, wojny w Ukrainie i gwałtownego wzrostu kosztów. Dodatkowym wyzwaniem jest polityka klimatyczna UE i wyzwania związane z redukcją emisji.

Nieuczciwe praktyki, niskie stawki oraz złe warunki pracy kierowców to niektóre z licznych wyzwań z którymi mierzy się branża transportowa w Polsce. Z podobnymi problemami poradziły sobie w ostatnim czasie Hiszpania oraz Węgry. Czy wprowadzenie analogicznych regulacji prawnych mogłoby stanowić krok w kierunku poprawy sytuacji na rodzimym rynku? Jakie potencjalne korzyści przyniosłyby te zmiany dla polskiej branży transportowej?

Transport drogowy  ma ogromne znaczenie dla polskiej i europejskiej gospodarki. Agencja badawcza Transport Intelligence prognozuje, że w 2024 roku rynek europejskiego transportu drogowego wzrośnie o 1,7 proc..^[1] Według raportu Eurostatu^[2], zwiększy się też udział polskich przewoźników w unijnym rynku. W 2022 roku 20,1 proc. przewozów na terenie Unii Europejskiej, liczonych w tonokilometrach, wykonano ciężarówkami zarejestrowanymi w Polsce, rok wcześniej wskaźnik ten wynosił 19,8 proc. W ostatnich latach transport międzynarodowy stawia jednak przed przewoźnikami wiele wyzwań. Pojawiające się co chwila nowe przepisy, zarówno unijne, jak i w poszczególnych krajach, zmieniające się warunki, napięta sytuacja geopolityczna, a wreszcie kwestie bezpieczeństwa, sprawiają mniej doświadczonym uczestnikom rynku niemałe kłopoty.

W Europie jest ich kilka milionów. Na co dzień wykonywana przez nich praca bywa niezauważana, ale niesie ze sobą niepodważalną wartość dla społeczeństw, a także dla gospodarek krajów na całym świecie. Zawodowi kierowcy, bo o nich mowa, przemierzają nawet kilkaset tysięcy kilometrów rocznie, żeby dostarczyć towar na czas. Skalę ich pracy pokazują liczby. Według danych z Eurosender, dwa lata temu blisko 14 mld ton towarów zostało przewiezionych drogą lądową w UE.[1] Co wiemy o kierowcach ciężarówek? Z jakimi wyzwaniami na co dzień się mierzą i jakie mają oczekiwania i potrzeby? Czy nadal rynek cierpi na brak rąk do pracy, a także jak można wspierać ten zawód, by w przyszłości nie zabrakło tych, którzy dzisiaj dbają o to, co znajdujemy na sklepowych półkach?

Dążenie do dekarbonizacji stawia dziś branżę logistyczną przed nowymi wyzwaniami. Brak infrastruktury, ograniczona przepustowości sieci i zasięg samochodów z napędem elektrycznym czy koszty wdrożenia alternatywnych metod są tematem wielu dyskusji i  poszukiwania optymalnych rozwiązań. W tym kontekście prostą i skuteczną, ale też często niedocenianą, metodą redukcji emisji CO2 w transporcie drogowym jest ekologiczna jazda. A tu kluczowe są umiejętności kierowców i wsparcie ze strony firm transportowych. Jak ekojazdę i wynikające z niej korzyści oceniają sami kierowcy? Swoimi spostrzeżeniami podzielił się Uladzislau Piatrychyts, zwycięzca 11. edycji programu ECO League, organizowanego przez Girtekę, wiodącego europejskiego przewoźnika drogowego, bazującego na cyfryzacji usług.

Rok 2023, pomimo niekorzystnych okoliczności makroekonomicznych i geopolitycznych był stosunkowo sprzyjający dla kierowców drogowych. Wprowadzenie kolejnych przepisów Pakietu Mobilności oraz Ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym pozytywnie wpłynęły na sytuację kierowców w zakresie naliczania wynagrodzeń, odliczania składek oraz korzystania z nowych zwolnień podatkowych. Wyniki siódmej edycji Raportu „Zarobki kierowców zawodowych w Polsce 2023. Bezpieczeństwo i stan infrastruktury parkingowej” przygotowanego przez Polski Instytut Transportu Drogowego pod patronatem Webfleet, cieszącego się globalnym zaufaniem rozwiązania Bridgestone do zarządzania flotą, pokazują m.in. wzrost zarobków w 2023 roku, czynniki powodujące największą satysfakcję oraz niezadowolenie z wykonywanej pracy, stan europejskiej infrastruktury sanitarnej na parkingach, warunki pracy i poziom bezpieczeństwa według kierowców, a także narzędzia technologiczne, z których korzystają.

Każdego dnia kolejki aut ciężarowych na przejściach granicznych z Ukrainą stają się coraz dłuższe. Kierowcy muszą czekać na możliwość przejazdu nawet do 14 dni. Protesty na drogach nie są jednak rzadkością. Kto w takiej sytuacji odpowiada za kwestie bezpieczeństwa i opóźnienia dostaw? Jak pracodawcy rozliczają kierowców za czas spędzony w kolejce?

Girteka, europejski przewoźnik drogowy, bazujący na cyfryzacji usług, uruchamia dedykowaną platformę dla kierowców samochodów ciężarowych. Ma być ona nie tylko kompendium wiedzy, ale przede wszystkim odegrać znaczącą rolę w promowaniu tego zawodu i podkreśleniu roli jaką odgrywa w utrzymaniu ciągłości łańcucha dostaw.