AKTUALNOŚCI: logistyka

Artykuł zawiera wypowiedzi dra hab. Tomasza Nowakowskiego, dr hab. Danuty Kisperskiej-Moroń oraz dra hab. Mariusza Jedlińskiego.

Złożoność procesów zachodzących w gospodarce, turbulentność otoczenia, nieprzewidywalność trendów ekonomicznych, globalizacja rynku, powodują, że gospodarowanie, w szczególności zasobami, staje się wyjątkowo złożone, a zatem stanowi wyzwanie dla współczesnych menedżerów. Zdaniem wielu, gospodarowanie wymaga ugruntowanej wiedzy, doświadczenia i szczęścia. Te cechy związane są jednak z jakością zarządzania, a ta - ze wzrostem znaczenia planowania, organizowania, realizowania i kontroli. Coraz częściej menedżerowie w poszukiwaniu drogi do uzyskiwania przewagi konkurencyjnej sięgają po narzędzia i metody stosowane w logistyce. Umiejętność rozpoznania procesów i funkcji logistycznych w organizacji staje się zatem jedną z pożądanych kompetencji menedżerskich.
Postrzeganie logistyki jako czynnika sukcesu w przedsiębiorstwie oraz poszukiwanie oszczędności kosztowych spowodowało, że znajduje ona zastosowanie niekiedy w bardzo odległych od tradycyjnych obszarach działalności praktycznej (gospodarczej). Autorzy niniejszej pracy skoncentrowali się na nowym obszarze stosowania logistyki, a mianowicie na logistyce w gospodarowaniu zasobami krwi i/lub preparatami krwiopochodnymi w Polsce.

Ostatnie lata przyniosły zasadnicze zmiany struktury i funkcjonowania sektora logistycznego. Transformacja tej sfery działalności gospodarczej, związana przede wszystkim z rozwojem technologicznym oraz zmieniającymi się uwarunkowaniami rynkowymi, dotyczy zarówno logistyki wojskowej, jak i ukształtowanej na jej podstawach logistyki cywilnej. Pomimo różnorodności definiowania współczesnej istoty logistyki, znaczna większość autorów przyznaje, że jej korzenie wywodzą się ze sfery militarnej. Wypracowane podczas działań zbrojnych logistyczne rozwiązania i mechanizmy przenoszone były stopniowo z powodzeniem na grunt cywilny. Przez długie lata to właśnie logistyka wojskowa stanowiła wzór i źródło inspiracji dla teoretyków i praktyków zajmujących się organizacją przepływów fizycznych i informacyjnych w gospodarce narodowej. Współcześnie, w dobie powszechnego rachunku ekonomicznego, proporcje te odwracają się i obecnie coraz częściej rozwiązania ze sfery cywilnej przenoszone są do obszaru zabezpieczenia logistycznego sił zbrojnych.
Celem artykułu jest scharakteryzowanie wzajemnych relacji łączących logistykę wojskową i cywilną oraz próba wskazania potencjalnej, szerokiej współpracy tych dziedzin w perspektywie 2030 roku.

W publikacjach angielskojęzycznych humanitarian logistics, to jest logistykę humanitarną, możemy zdefiniować jako: "[...] planowanie, wdrażanie i kontrola skutecznie opłacalnego przepływu i magazynowania towarów i materiałów, jak również zarządzania wszystkimi informacjami z tym związanymi, z punktu ich pochodzenia do punktu konsumpcji w celu złagodzenia cierpienia ludzi". Podobną definicję logistyki humanitarnej prezentuje A. Thomas, L. Kopczak; jest to "[...] proces planowania, wprowadzania, a następnie kontrolowania skutecznego, kosztowo efektywnego przepływu, magazynowania i dostarczania różnego rodzaju dóbr, a także potrzebnej informacji z punktu ich pochodzenia do punktu konsumpcji, w celu złagodzenia cierpienia bezbronnych ludzi". Ten przepływ obejmuje szeroki zakres działań, włącznie z przygotowaniem, planowaniem, pozyskaniem dóbr, transportem, magazynowaniem, obserwacją i monitoringiem, rozdziałem oraz czynnościami celnymi. W nieco wcześniejszym opracowaniu, A. Thomas definiuje logistykę humanitarną jako "[...] proces planowania, wdrażania i kontrolowania wydajnego, racjonalnego i efektywnego finansowo przepływu i składowania dóbr i materiałów oraz powiązanych z nimi informacji z punktu początkowego do docelowego, którego celem jest zaspokojenie oczekiwań ostatecznego beneficjenta".

Przedstawione poniżej interpretacje realizacji procesów logistycznych wewnętrznych (magazyn) czy zewnętrznych (łańcuch dostaw) są rezultatem przemyśleń autora dokonywanych podczas prac nad rozwojem funkcjonalności magazynowego systemu informatycznego MaGS1, realizowanych w Instytucie Logistyki i Magazynowania (ILiM). System informatyczny o nazwie MaGS1 w swej pierwotnej postaci powstał w latach 2007-2009, jako modelowe rozwiązanie informatyzacji procesów magazynowych z zastosowaniem globalnych standardów identyfikacyjnych GS1. Modelowy system klasy WMS (Warehouse Management System) ma stanowić wytyczne do zastosowań standardów GS1 dla potencjalnych użytkowników tej klasy systemów. ILiM, realizując audyty i transfery technologiczne w zakresie procesów magazynowych, może tym samym przekazywać beneficjentom wiedzę o praktycznych aspektach wykorzystywania systemów informatycznych klasy WMS.

Niezawodność oraz ryzyko są kluczowymi charakterystykami struktur logistycznych, w tym także łańcuchów dostaw. Chociaż w literaturze przedmiotu jest sporo publikacji na temat ryzyka w systemach logistycznych, to jednak niewiele na temat niezawodności tych systemów. Zdecydowana większość prac dotyczących zarządzania ryzykiem wykorzystuje (słusznie) metodologię zarządzania ryzykiem w działalności gospodarczej i technice. Jeżeli chodzi o problem oceny ryzyka - wszyscy autorzy akceptują znaną formułę "mierzenia" ryzyka poprzez mnożenie strat i prawdopodobieństw zagrożeń implikujących takie straty.