Czy w przypadku opóźnienia w transporcie międzynarodowym trzeba wykazywać szkodę?
- Napisała Marta Matuszewska
- Kategoria: Ekspert radzi - prawo transportowe dla opornych
Zleceniodawca obciążył firmę transportową za koszty jakie poniósł w związku z nieterminowym dostarczeniem towaru na trasie Niemcy - Holandia. Koszty te zostały scedowane na przewoźnika, natomiast przewoźnik nie chce przyjąć obciążenia twierdząc, że brak jest podstaw (dowodu), iż powstała szkoda, mimo, że zlecenie zawiera zapis o karze umownej. Kto ma rację w tej sytuacji?
Odpowiedź eksperta: Skoro transport odbywał się między Niemcami a Holandią to do przedmiotowego zlecenia ma zastosowanie konwencja CMR. Zgodnie z art. 17 konwencji CMR, przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru, a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy. Jednak zgodnie z art. 23 ust. 5 Konwencji w razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.
Także sam fakt opóźnienia dostarczenia przesyłki nie rodzi jeszcze jego odpowiedzialności. Kluczowe jest bowiem, by opóźnienie spowodowało powstanie szkody. W przypadku braku wystąpienia szkody osoba uprawniona nie może dochodzić od przewoźnika jakichkolwiek roszczeń wynikających z opóźnienia. Oznacza to, że zleceniodawca powinien wykazać szkodę, czyli przesłać nie tylko dokumenty obciążające, ale dokumenty źródłowe, skąd obciążenie wynika i czy jest zasadne oraz potwierdzenie, że zostało opłacone. Wówczas, na podstawie dokumentów można dochodzić tych roszczeń od przewoźnika.
W tym przypadku nie ma znaczenia nawet czy została przewidziana z tego tytułu kara umowna. Skoro bowiem konwencja CMR reguluje to wprost, nie można jej postanowień zmieniać w umowie między stronami, ponieważ przepisy konwencji CMR mają charakter bezwzględnie obowiązujący.
Zgodnie z art. 30 ust. 3 CMR warunkiem dochodzenia roszczeń z tytułu opóźnienia jest złożenie stosownych zastrzeżeń w terminie 21 dni od daty dostarczenia przesyłki. Co istotne, zastrzeżenia te muszą być złożone w formie pisemnej. Orzecznictwo polskich sądów w tej kwestii jest klarowne – aby można mówić o formie pisemnej konieczne jest złożenie podpisu. Sam podpisany dokument może być później przesłany mailem w formie skanu lub faxem, ale musi być na nim podpis.
Jeżeli pismo z obciążeniem zostało wysłane bez podpisu lub po upływie 21 dni od dnia dostawy, to zastrzeżenie jest nieskuteczne. Przepisy konwencji nie znajdują jednak zastosowania w sytuacji zbyt późnego rozpoczęcia przewozu w wyniku nieterminowego podstawienia pojazdu pod załadunek. Warto więc przeanalizować zlecenie, czy jest w nim przewidziana kara umowna za nieterminowe podstawienie pod załadunek. Odpowiadając na pytanie – w przypadku opóźnienia w transporcie międzynarodowym należy wykazać, że powstała szkoda i jej wysokość, a kara umowna przewidziana w umowie nie ma w tym przypadku znaczenia.
Podstawa prawna:
Stan prawny publikacji (data): 2017-06-02
Marta Matuszewska
Radca prawny zajmujący się obsługą prawną przedsiębiorstw w zakresie transportu, spedycji, logistyki w całym łańcuchu dostaw. Posiada doświadczenie w obsłudze przewoźników oraz podmiotów zajmujących się logistyką i spedycją. Doradza także przedsiębiorcom korzystającym z usług przewoźników i innych podmiotów z branży.
Ekspert, z-ca redaktora naczelnego i Project Manager portalu www.PrawoiLogistyka.pl. Wykładowca w Wyższej Szkole Logistyki w Poznaniu. Wieloletni pracownik Instytutu Logistyki i Magazynowania. Szkoleniowiec, który biegle posługuje się językiem angielskim. Jako zwolennik nowoczesnych rozwiązań, współtwórca projektu iRadcowie w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Prywatnie miłośnik podróży.
Porady prawne są dostarczane przez ekspertów portalu www.prawoilogistyka.pl, którzy specjalizują się w prawie przewozowym, prawnych aspektach obrotu z zagranicą i prawa celnego, w tym trade compliance i compliance w transporcie.